Nachtzweten: mogelijke oorzaken & oplossingen

Als je last hebt van nachtzweten, betekent dit dat je overmatig transpireert tijdens je slaap. Het gevolg is dat je ‘s nachts één of meerdere malen last hebt van zwetend wakker worden. Wat zijn de mogelijke oorzaken van nachtelijk zweten? En hoe kom je van deze nachtelijke zweetaanvallen af? Lees het in onderstaand artikel.

Wat is nachtzweten?

Zweten is iets dat het lichaam van nature doet om de lichaamstemperatuur te regelen. Meestal schommelt de temperatuur van je lichaam rond de 37 graden. Als je temperatuur echter stijgt, worden de zweetklieren in de huid gestimuleerd om zweet te produceren. Hierdoor raak je de overtollige warmte kwijt.

Dit proces wordt gereguleerd door de hypothalamus, een deel van de hersenen dat door middel van hormonen je temperatuur regelt. Het wordt daarom ook wel je interne thermostaat genoemd.

Sommige mensen hebben veel last van transpireren tijdens de nacht. Zij zweten in hun slaap zoveel dat ze wakker worden met een doorweekte pyjama of beddengoed. Extreem zweten in bed en bezweet wakker worden kan op den duur de nachtrust verstoren.

Nachtelijk zweten komt bij volwassen mannen en vrouwen voor , maar ook kinderen kunnen er last van hebben. Soms is er sprake van koorts, maar dit is niet altijd het geval: ook zonder koorts kun je last hebben van nachtzweten.

Vooral het voorhoofd, de hals en de rug zijn plekken waar men normaal gesproken veel transpireert, evenals de nek en schouders. Het zweten kan echter ook op andere lichaamsdelen plaatsvinden, zoals de billen of benen.

Waarom zweet ik ‘s nachts? Mogelijke oorzaken van nachtzweten

Overmatig zweten tijdens de slaap kan veel verschillende oorzaken hebben. Meestal is het verschijnsel fysiologisch, ofwel niet afwijkend. Dit betekent dat er geen lichamelijke oorzaak voor is. Het zweten komt dan bijvoorbeeld door een warme slaapkamer, te warm beddengoed of warme, synthetische nachtkleding.

Als het zweten niet-fysiologisch is, dan is het wel afwijkend. In dat geval is er sprake van een lichamelijke (medische) oorzaak van ‘s nachts zweten. Er wordt in dat geval ook wel gesproken van koud zweet: zweten of transpireren dat niet wordt veroorzaakt door warmte of inspanning.

Als er een medische oorzaak is, gaat dit in veel gevallen gepaard met andere klachten, zoals:

• Pijn
• Gewichtsverlies
• Verminderde eetlust

Wat zijn nu de precieze oorzaken van nachtzweten?

1. Stress en andere psychische klachten

‘s Nachts zweten kan een psychische oorzaak hebben. Denk hierbij aan bijvoorbeeld:

• Stress en spanningen
• Burn-out
• Angst
• Paniek
• PTSS
• Depressie

De reden hiervoor is dat de aanmaak van adrenaline en cortisol in stressvolle situaties stijgt. Dit leidt tot een versnelde hartslag en verhoogde bloeddruk. Hierdoor krijg je het warmer en ga je transpireren.

Nachtzweten bij stress of andere psychische klachten komt vaak voor. Je kunt ook last krijgen van andere klachten, zoals hartkloppingen of nachtmerries. Chronische stress is zeer ongezond en kan op den duur leiden tot bijnieruitputting.

2. Hormonen

Ook hormonale stoornissen kunnen de oorzaak zijn van nachtzweten. Met name vrouwen zijn gevoelig voor nachtzweten door hormoonschommelingen. Het kan echter ook de oorzaak zijn van nachtelijke zweetaanvallen bij mannen.

Voorbeelden van hormonale oorzaken zijn:

Overgang en menopauze

De laatste menstruatie van een vrouw wordt aangeduid als de menopauze. De overgang is de periode die voorafgaat aan de menopauze. Nachtzweten tijdens de overgang komt zeer vaak voor. Hoe komt dit?

Tijdens de overgang hebben vrouwen last van hormonale schommelingen. Zo wordt er minder oestrogeen, progesteron, androgeen en testosteron aangemaakt. Eén van de gevolgen van de veranderde hormoonhuishouding is dat de interne thermostaat in de war raakt.

Bekende overgangsklachten die hierdoor kunnen ontstaan zijn opvliegers, veel zweten overdag en nachtzweten. Daarnaast kunnen vrouwen last krijgen van hartkloppingen, slapeloosheid en stemmingswisselingen. Soms worden de klachten hierdoor ten onrechte gelinkt aan een burn-out.

In de periode na de menopauze (postmenopauze) kunnen deze klachten aanhouden, totdat het lichaam weer in balans is.

Menstruatie

Ook tijdens de menstruatiecyclus hebben vrouwen last van hormonale schommelingen. Dit kan leiden tot verschillende klachten, zoals nachtzweten, hoofdpijn en gevoelige of pijnlijke borsten.

Als deze klachten ernstig zijn, wordt er ook wel gesproken van het premenstrueel syndroom (PMS). Dit is een verzamelnaam voor ernstige lichamelijke en emotionele klachten die vrouwen kunnen ervaren in de periode voordat ze ongesteld worden.

Zwangerschap

Sommige vrouwen hebben tijdens hun zwangerschap last van opvliegers en nachtzweten. Oorzaken hiervoor zijn:

• Hormoonschommelingen en de plotselinge stijging van het zwangerschapshormoon hCG.
• Betere doorbloeding van het lichaam, inclusief de huid en zweetklieren.
• Verhoogde stofwisseling.
• Lagere bloedsuikerspiegel.

Ook na de zwangerschap kan het nachtzweten nog een tijdje aanhouden, soms tot wel negen maanden na de bevalling.

Anticonceptie

Gebruik van hormonale anticonceptie, zoals de pil of prikpil, kan in sommige gevallen leiden tot nachtzweten.

Puberteit

Overmatige transpiratie ‘s nachts (en overdag) is een verschijnsel dat bij veel jongeren tijdens de puberteit plaatsvindt.

Schildklierproblematiek

Hyperthyreoïdie is een aandoening waarbij de schildklier te veel schildklierhormoon produceert. Dit gebeurt in de hypofyse, een deel van de hersenen dat in verbinding staat met de hypothalamus. Bekende klachten van een te snel werkende schildklier zijn nachtelijk zweten, hartkloppingen, gewichtsverlies en een moe gevoel.

Te laag testosterongehalte bij mannen

Nachtzweten kan bij een man optreden als de testosteronspiegel daalt.

3. Infectie

Nachtzweten kan ook worden veroorzaakt door een infectie door een virus of bacterie. Vaak is er dan sprake van koorts en/of andere klachten, zoals hoesten, benauwdheid of pijn. Voorbeelden van infecties kunnen zijn:

• Griep
• CMV-infectie
• Verkoudheid
• Keelontsteking
• Longontsteking
• HIV
• Tuberculose (tbc)
• Malaria
• Ziekte van Lyme

4. Onderliggende ziekte of aandoening

Het is mogelijk dat je kampt met een onderliggende ziekte of aandoening die de oorzaak van nachtelijk transpireren is. Denk hierbij aan:

• Slaapapneu. Dit is een slaapstoornis die gepaard gaat met ademstilstanden. Andere symptomen van slaapapneu zijn vermoeidheid overdag, hoofdpijn, hartkloppingen, reflux en vaak plassen ‘s nachts.
• Hyperhidrosis. Hyperhidrosis is een aandoening waarbij het lichaam chronisch overmatig transpireert.
• Kanker. Nachtzweten is een bekend symptomen bij sommige vormen van kanker, zoals leukemie en hodgkin. Deze laatste gaat vaak gepaard met jeuk. Ook een tumor of kan zorgen voor nachtelijk zweten. Daarnaast kan chemotherapie de boosdoener zijn.
• Overgewicht of obesitas. Over het algemeen zweten zwaarlijvige mensen meer. Dit komt doordat zij meer vetweefsel hebben en daardoor minder snel afkoelen wanneer zij inspanning leveren.
• Diabetes. Diabetespatiënten kunnen als gevolg van een te lage bloedsuikerspiegel (hypoglycemie) last krijgen van verschillende klachten, waaronder nachtzweten.
• Hart- en vaatziekten
• Reuma

5. Voeding en genotsmiddelen

Bepaalde zaken kunnen de oorzaak zijn van nachtzweten:

• Een grote maaltijd vlak voordat je gaat slapen.
• Pittig en gekruid eten.
• Alcohol. Als je alcohol drinkt voordat je gaat slapen, moeten je maag, lever, nieren en darmen de alcohol tijdens je slaap verwerken. Daarnaast beïnvloedt alcohol je zenuwstelsel, waardoor je lichaam minder goed in staat is om je lichaamstemperatuur te controleren. Hierdoor kun je meermaals zwetend wakker worden.
• Drugs. Niet alleen het gebruik van drugs (zoals XTC, heroïne, hasj of wiet), maar ook het afkicken ervan kan leiden tot overmatig zweten ‘s nachts. Met name mensen die stoppen met blowen hebben veel last van nachtzweten.
• Nicotine.

6. Medicijnen

Nachtzweten kan ook ontstaan door het gebruik van medicatie. De volgende geneesmiddelen kunnen nachtelijk transpireren als bijwerking hebben:

• Antidepressiva
• Prednison
• Ritalin
• Koortsverlagende geneesmiddelen, zoals paracetamol en aspirine
• Viagra

7. Overige oorzaken

• Narcose. Het is een bekend verschijnsel dat patiënten na een operatie last krijgen van nachtzweten. Dit komt door de narcosevloeistof die nog in het lichaam aanwezig is. Meestal gaat dit na een dag of twee over.
• Sporten. Als je vlak na het sporten naar bed gaat, kan het zijn dat je lichaam niet goed de kans heeft gehad om af te koelen. Hierdoor kun je last krijgen van nachtzweten.

Nachtzweten verminderen of voorkomen

Om overmatig transpireren tijdens de slaap te verminderen, is het belangrijk om de mogelijke oorzaak te achterhalen. Kijk hierbij naar voeding, omgevingsfactoren, slaapcomfort en eventuele (fysieke of psychische) aandoeningen.

Als de oorzaak in de omgeving ligt, bijvoorbeeld een te warme kamer of nachtkleding, dan is dit eenvoudig op te lossen. Zorg dat de temperatuur van de slaapkamer tussen de 16 en 18 graden Celsius ligt. Controleer daarnaast of je pyjama of dekbed niet te warm zijn. Het beste dekbed bij nachtzweten is een dekbed gemaakt van ademende materialen. In de zomer is een dun laken genoeg. Kies voor nachtkleding gemaakt van katoen.

Wat betreft voeding kun je het beste grote en pittige maaltijden vermijden en geen alcohol drinken voordat je gaat slapen. Als je last hebt van overgewicht, probeer dit dan aan te pakken.

Anti-transpirantmiddeltjes zoals sprays, deodorants en speciale lotions kunnen ervoor zorgen dat ongewenste gevolgen van nachtzweten (zoals een onaangename zweetgeur) worden beperkt. Mogelijk zul je hier ook beter door slapen.

Wanneer de huisarts raadplegen?

Als het nachtzweten aanhoudt, dan is het aan te raden om je huisarts te raadplegen. Ook als het zweten plotseling is begonnen zonder aanwijsbare oorzaak.

Soms is het voor de huisarts lastig om de precieze oorzaak van het overmatig transpireren vast te stellen. Daarom is het slim om na te gaan of je met andere klachten kampt. Misschien kun je ook een patroon ontdekken. Probeer jezelf een aantal vragen te stellen:

• Wanneer is het nachtzweten begonnen?
• Heb ik er tijdens bepaalde periodes meer last van?
• Ben ik nieuwe medicatie gaan slikken?
• Heb ik last van andere klachten, zoals verminderde eetlust, pijn of gewichtsverlies?

De huisarts kan je verder onderzoeken of eventueel doorverwijzen. Ook kan hij of zij indien mogelijk je medicatie aanpassen, waardoor bijwerkingen zoals veel transpireren ‘s nachts beperkt worden. Let op: rommel nooit zelf met medicatie.