Wakker worden met hoofdpijn is geen fijne manier om de dag te beginnen. Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen voor hoofdpijn bij het opstaan. Hieronder zetten we de meest voorkomende oorzaken én beste oplossingen voor je op een rij.
Oorzaken van wakker worden met hoofdpijn
Eén op de dertien mensen heeft wel eens last van hoofdpijn na het slapen. Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen waarom je ’s ochtends of midden in de nacht wakker wordt met hoofdpijn. We kunnen je geruststellen: gelukkig is de oorzaak vaak niet ernstig.
Dit zijn de 16 meest voorkomende oorzaken van wakker worden met hoofdpijn:
1. Stress
Stress kan lichamelijke klachten veroorzaken, zoals stijve en verkrampte nek- en schouderspieren, spanningshoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid en nachtzweten. Wakker worden met hoofdpijn vanuit de nek is een bekend gevolg van stress.
Daarnaast maakt het lichaam in stressvolle situaties het hormoon cortisol aan. Een hoog cortisolgehalte door chronische stress zorgt ervoor dat de bijnieren uitgeput raken. Dit kan leiden tot verschillende klachten, zoals hartkloppingen, tintelingen en hoofdpijn bij het wakker worden of gedurende de dag.
Ook andere stressgerelateerde zaken, zoals angst, een burn-out of depressie, kunnen zorgen voor hoofdpijn na slapen.
2. Snurken
Snurken ontstaat als er sprake is van een vernauwing in de luchtwegen tijdens de slaap. Het gevolg van deze vernauwing is dat lucht niet goed doorstroomt, waardoor er trillingen van de keelweefsels ontstaan. Dit is het vervelende snurkgeluid dat je hoort.
Door deze belemmerde ademhaling rusten snurkers niet goed uit. Dit kan ervoor zorgen dat zij in de ochtend met hoofdpijn wakker worden. Snurken kan in 90% van de gevallen eenvoudig worden opgelost door het gebruik van een anti-snurkbeugel.
3. Slaapapneu
Slaapapneu is een ernstige slaapstoornis waarbij tijdens de slaap perioden van ademstilstand of ernstig verzwakte ademhaling plaatsvinden.
De meest voorkomende vorm van slaapapneu is het obstructieveslaapapneusyndroom (OSAS). Hierbij is er sprake van een volledige obstructie van de luchtweg tijdens de slaap. Dit resulteert in ademstilstanden die wel 10 tot 30 seconden kunnen duren. Hierna wordt de patiënt door middel van een seintje van de hersenen wakker. Vaak gebeurt dit happend naar adem.
De ademstilstanden zorgen voor een tekort aan zuurstof en een overschot aan CO2 in het bloed. Daarnaast krijgen patiënten die lijden aan slaapapneu niet genoeg diepe slaap, waardoor ze niet goed uitrusten. Op de lange termijn kan slaapapneu ook ernstige klachten veroorzaken, zoals schildklierproblemen, hoge bloeddruk, hartproblemen en diabetes.
Mensen met slaapapneu hebben vaak last van verschillende klachten:
- Woelige slaap
- Luid snurken
- Nachtzweten
- Moe wakker worden met hoofdpijn en droge mond
- Concentratieproblemen
- Slaperigheid overdag
Milde slaapapneu kan worden behandeld met aanpassingen in de levensstijl (afvallen, minderen met alcohol, sporten, stoppen met roken) of een anti-snurkbeugel. Bij ernstige slaapapneu wordt de voorkeur gegeven aan het gebruik van een CPAP-masker of een operatie.
NB: Indien je denkt te lijden aan slaapapneu, neem dan altijd eerst contact op met je dokter.
4. Verkeerde slaaphouding
Slapen in de verkeerde houding veroorzaakt stijve en pijnlijke nekspieren met uitstraling naar je hoofd. Hierdoor kun je wakker worden met hoofdpijn en nekpijn.
Voor een optimale slaaphouding zijn een matras en hoofdkussen van goede kwaliteit essentieel. Daarnaast is het het best om te slapen in de zijligging, omdat dit het minst belastend is voor je nek en wervelkolom.
5. Migraine
Ook migraine kan een oorzaak zijn van ‘s morgens wakker worden met hoofdpijn. In Nederland zijn ongeveer 273.000 mensen met migraine bekend bij huisarts. Migraine is een aanval van heftige hoofdpijn. De pijn is bonzend en bevindt zich meestal aan één kant van het hoofd. Soms gaat het gepaard met misselijkheid en overgeven.
Waarom de een zelden een aanval heeft en de ander heel vaak is niet bekend. Wel weet men dat vrouwelijke hormonen invloed hebben op de migraine. Sommige vrouwen hebben daarom last van migraine rondom de menstruatie.
Migraine ontwikkelt zich vaak gedurende de nacht. Als een aanval ‘s nachts is begonnen zul je hierdoor ‘s ochtends vaak wakker worden met bonkende hoofdpijn en misselijkheid. Ook wakker worden met hoofdpijn achter de ogen komt vaak voor.
6. Tandenknarsen
Zo’n 10 tot 20% van de volwassenen heeft last van tandenknarsen tijdens de slaap. Tandenknarsen wordt ook wel bruxisme genoemd. Mensen die tandenknarsen klemmen hun kiezen op elkaar, wat spanningen in de kaakspieren veroorzaakt. Dit kan uitstralen naar het hoofd. Als jij ‘s ochtends vaak wakker wordt met hoofdpijn of een stijve kaak, heb jij waarschijnlijk last van knarsentanden.
Bruxisme is in 40-60% van de gevallen erfelijk. Andere mogelijke oorzaken zijn een niet goed aansluitend gebit, stress, roken, overmatige cafeïne-inname of gebruik van bepaalde medicatie of drugs.
7. Slaaptekort
Sommige mensen kampen met slaapproblemen: ze hebben moeite met in slaap vallen of worden gedurende de nacht vaak wakker. Te weinig slaap kan leiden tot vervelende kwaaltjes, waaronder prikkelbaarheid, concentratieproblemen en moe wakker worden met hoofdpijn.
Daarnaast werkt je immuunsysteem minder goed, waardoor je vatbaarder bent voor virussen. Bovendien hebben mensen met slaaptekort een hogere bloeddruk en lopen ze een groter risico op hartaandoeningen en psychische klachten.
8. Teveel slaap
Net zoals een slaaptekort kan te veel slaap ook zorgen voor ochtendhoofdpijn. Uitslapen is daarom niet altijd een goed idee. Sommige mensen voelen zich echter nooit uitgeslapen, waardoor ze te lang slapen en wakker worden met hoofdpijn.
De reden voor de hoofdpijn zijn schommelingen van je zenuwimpulsen tijdens je slaap. Wanneer je nog slaapt terwijl je normaal gesproken op dat tijdstip ontbijt of koffie drinkt, kan je hoofdpijn krijgen door een lage bloedsuikerspiegel, uitdroging of het gebrek aan cafeïne.
9. Te lage bloedsuikerspiegel
Sommige mensen kampen met een schommelende bloedsuikerspiegel of hypoglycemie. Een schommelende bloedsuikerspiegel wordt in verreweg de meeste gevallen veroorzaakt door een verkeerd voedings- en leefpatroon of chronische stress.
Bij een lage bloedsuikerspiegel ontstaat er een tekort aan glucose (bloedsuiker) in je hersenen. Hierdoor kun je ‘s ochtends wakker of midden in de nacht worden met hoofdpijn. Een lage bloedsuikerspiegel kan ook een migraine-aanval aanwakkeren.
Als dit proces lange tijd plaatsvindt, loop je het risico op diabetes.
10. Alcohol
Alcohol drinken voor het slapengaan zorgt ervoor dat je minder diep slaapt. Je rust daardoor niet goed uit, wat kan resulteren in ochtendhoofdpijn. Heb je te diep in het glaasje gekeken? Dan kun je last hebben van een kater. Bekende verschijnselen van een kater zijn hoofdpijn, droge mond, nadorst (uitdroging), misselijkheid, braken, vermoeidheid en een slap gevoel.
11. Cafeïne-onthouding
Drink je normaal gesproken gedurende de dag de nodige kopjes koffie of andere cafeïnehoudende dranken? Dan is de kans groot dat je vaak wakker wordt met hoofdpijn. Deze ontstaat door de onthouding van cafeïne gedurende de nacht. De hoofdpijn gaat vaak weer weg na je eerste kopje koffie. Maar let op: het overmatig consumeren van cafeïne is niet gezond, dus zorg er liever voor dat je je cafeïne-inname terugdringt.
12. Virus
Een virus, zoals griep of verkoudheid, kan ervoor zorgen dat je je behoorlijk beroerd voelt. Het is niet ongebruikelijk dat je ‘s ochtends wakker wordt met hoofdpijn en een verstopte neus als je een virus te pakken hebt.
13. Medicatie
Soms is hoofdpijn een bijwerking van een medicijn dat je voor een andere aandoening gebruikt, waardoor je elke dag met hoofdpijn wakker wordt. Als je vermoedt dat dit het geval is, kun je het beste een afspraak maken met de huisarts. Als deze heeft vastgesteld dat het medicijn inderdaad de oorzaak van de hoofdpijn is, kan er naar een oplossing worden gezocht.
14. Slecht geventileerde slaapkamer
Als je slaapt met alle ramen en deuren potdicht, vindt er geen ventilatie plaats. Hierdoor komt er geen verse zuurstof je slaapkamer binnen om je spieren te herstellen en diep te kunnen slapen. Het gevolg is dat je wakker wordt met hoofdpijn en een suf gevoel.
15. Uitdroging
Als je gedurende de dag niet genoeg vocht binnenkrijgt, of als je te veel vocht verliest, loop je het risico dat je uitgedroogd raakt. Hierdoor kun je wakker worden met hoofdpijn en een droge mond. Andere symptomen van uitdroging zijn donkergele urine, niet of weinig plassen en erge dorst.
16. Zwangerschap
De meeste zwangere vrouwen krijgen vroeg of laat te maken met zogenaamde zwangerschapskwaaltjes. Met name in het eerste trimester lopen zwangere vrouwen het risico om wakker te worden met hoofdpijn en misselijkheid. Meestal is het niets om je zorgen over te maken.
Als de hoofdpijn echter langer dan 4 uur aanhoudt of het voorkomt in combinatie met andere klachten (zoals hoge koorts, verminderd zicht of snelle gewichtstoename), kun je beter even contact opnemen met je huisarts of verloskundige.
10 oplossingen tegen opstaan met hoofdpijn
Zoals je hebt kunnen lezen is ochtendhoofdpijn vervelend, maar niet altijd iets om je zorgen over te maken. De 10 onderstaande tips kunnen je helpen je klachten te verminderen.
1. Ontspanningsoefeningen
Als stress de reden is voor ochtendhoofdpijn, dan doe je er goed aan om voor het slapengaan ontspanningsoefeningen te doen. Dit kan op verschillende manieren. Denk aan yoga, meditatie, ademhalingsoefeningen of 
.
Probeer daarnaast chronische stress te vermijden. Pak de dingen aan die je kunt veranderen of zoek hulp.
2. Gebruik een anti-snurkbeugel
Een anti-snurkbeugel is de effectiefste oplossing tegen snurken. Zo’n 90% van de snurkers is ermee geholpen.
Het is een tandprothese die de onderkaak tijdens je slaap naar voren houdt. Dit zorgt ervoor dat de luchtweg geheel vrij blijft, waardoor snurkgedrag geen kans krijgt. Hierdoor slaap je dieper en heb je minder kans op hoofdpijn in de ochtend.
Een anti-snurkbeugel is eenvoudig online te bestellen voor minder dan €30. Lees hier meer informatie over de anti-snurkbeugel.
Geen zin in een snurkbeugel? Bekijk dan hier de 10 beste anti snurk middelen.
Heb je het vermoeden dat je kampt met slaapapneu? Raadpleeg dan altijd een arts.
3. Pak je slaapproblemen aan
Als je last hebt van slaapproblemen, pak deze dan aan. Zorg dat je genoeg slaapt, maar niet te veel. Onze 32 slaaptips kunnen je helpen bij het bereiken van een optimale nachtrust.
4. Gezond voedingspatroon
Enkele tips:
- Zorg voor een gezond, uitgebalanceerd voedingspatroon. Dit versterkt je immuunsysteem, waardoor je minder kans hebt op het oplopen van een virus.
- Vermijd snelle koolhydraten die zorgen voor schommelingen van de bloedsuikerspiegel.
- Probeer voedingsmiddelen die bij jou migraine uitlokken te vermijden. Soms worden chocolade, rode wijn, kaas, vet eten en citrusvruchten in verband gebracht met migraine. Mocht dit bij jou zo zijn, let hier dan op.
- Wees matig met alcohol en cafeïne.
- Drink 1,5-2 liter water per dag.
5. Zorg voor een goede slaaphouding
Slaap het liefst op je zij, met een kussen tussen je benen. Hierdoor blijft de wervelkolom in een neutrale positie. Daarnaast zijn een matras en hoofdkussen van goede kwaliteit zeer belangrijk. Kies een hoofdkussen dat goed aansluit bij de nek en het hoofd en een matras dat past bij je gewicht en de lichaamsvorm.
6. Gebruik een opbeetplaat
Een opbeetplaat (ook wel splint genoemd) wordt gebruikt bij tandenknarsen. Het middel helpt om de schade aan je gebit door tandenknarsen te voorkomen. Als je klachten met het gebruik van een opbeetplaat niet weggaan, kun je het beste contact opnemen met je huisarts. Deze kan je helpen bij het aanpakken van de onderliggende oorzaak.
7. Migraine uitlokkers vermijden
Heb je last van migraine? Probeer dan een hoofdpijndagboek bij te houden, waarin je precies opschrijft wanneer je een aanval hebt gekregen en wat je van tevoren hebt gedaan of gegeten. Wellicht kun je op den duur patronen ontdekken.
We hadden het eerder al over het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen, maar ook stress of een gebrek aan lichaamsbeweging kunnen factoren zijn die migraine aanwakkeren.
Vrouwen die de pil slikken kunnen een anticonceptiemethode met een lage dosis oestrogeen overwegen. Neem hiervoor contact op met je huisarts.
8. Lichaamsbeweging
Door regelmatig te sporten verbetert je algehele gezondheid niet alleen, maar zul je ‘s nachts ook dieper slapen. Dit verkleint de kans op opstaan met hoofdpijn.
9. Ventileer je slaapkamer
Laat je raam altijd op een kiertje staan of gebruik ventilatieroosters als je die hebt. Het is ook aan te raden je slaapkamer elke dag goed te luchten door het raam minimaal een half uur open te zetten. Je kunt daarnaast luchtzuiverende planten in je slaapkamer zetten, zoals aloë vera en sanseveria.
Verder is een temperatuur van rond de 18 graden en een luchtvochtigheid van tussen de 40% en 60% ideaal voor een optimale nachtrust.
10. Raadpleeg je huisarts
Als je ondanks bovenstaande tips alsnog regelmatig met hoofdpijn wakker wordt, is het aan te raden om een afspraak met je huisarts te maken. Deze kan je helpen om de onderliggende oorzaak uit te zoeken. Ook kan hij kijken naar medicatie die je slikt en of dit misschien de oorzaak van je hoofdpijn is.
