Nachtzweten: oorzaken & oplossingen

Badend in het zweet wakker worden is voor veel mensen een vervelend en verontrustend probleem. Nachtzweten kan verschillende oorzaken hebben, van een te warme slaapomgeving tot hormonale schommelingen of onderliggende medische aandoeningen. In dit uitgebreide artikel lees je alles over de oorzaken van zweten tijdens slaap en zweten tijdens het slapen en wat je kunt doen om dit te verminderen of te voorkomen.

Wat is nachtzweten?

Zweten is een natuurlijk proces dat je lichaam gebruikt om de temperatuur te reguleren. Normaal gesproken blijft je lichaamstemperatuur rond de 37 graden Celsius, maar bij hitte, inspanning of bepaalde lichamelijke processen kan deze temperatuur stijgen. Om oververhitting te voorkomen, geven de zweetklieren vocht af, dat vervolgens verdampt en je lichaam afkoelt.

Bij nachtzweten transpireer je echter buitensporig tijdens je slaap, zonder dat dit direct verklaard kan worden door een warme slaapkamer of dikke dekens. Dit kan ertoe leiden dat je herhaaldelijk wakker wordt in een doorweekte pyjama of met klam beddengoed, wat je nachtrust flink kan verstoren. Zweten tijdens het slapen kan hierdoor een grote impact hebben op je slaapkwaliteit.

Hoewel nachtelijk zweten bij zowel mannen als vrouwen voorkomt, hebben vrouwen er vaak extra last van door hormonale schommelingen, bijvoorbeeld tijdens de menstruatie, zwangerschap of menopauze. Ook kinderen kunnen zweten tijdens slaap, wat in sommige gevallen normaal is, maar soms ook op een onderliggend probleem kan wijzen.

Oorzaken van nachtzweten

Er zijn veel mogelijke oorzaken van nachtzweten. In sommige gevallen ligt de oorzaak in de omgeving, zoals een te warme kamer of verkeerde nachtkleding, maar het kan ook een teken zijn van een medische of psychische aandoening.

1. Slaapomgeving en leefstijl

Een van de meest voorkomende oorzaken van nachtzweten is een te warme slaapomgeving. Dit kan komen door:

• Een te hoge kamertemperatuur (boven de 18 graden Celsius)
• Bedekkende of synthetische nachtkleding die warmte vasthoudt
• Beddengoed dat niet goed ventileert, zoals zware dekens of matrassen die warmte opslaan
• Te laat eten of het consumeren van pittig eten en alcohol vlak voor het slapengaan
• Intensief sporten vlak voor het slapengaan, waardoor je lichaam nog warm is

Door je slaapkamer koel te houden en te kiezen voor ademend beddengoed en nachtkleding, kun je nachtzweten als gevolg van een verkeerde slaapomgeving verminderen.

2. Stress en psychische oorzaken

Nachtzweten kan een reactie zijn op stress, angst of andere psychische klachten. Bij stress produceert je lichaam meer adrenaline en cortisol, wat de hartslag verhoogt en leidt tot meer transpiratie. Mensen met angststoornissen, PTSS of burn-out kunnen vaker last hebben van zweten tijdens slaap. Vaak gaat dit gepaard met andere klachten, zoals hartkloppingen of nachtmerries.

3. Hormonale veranderingen

Hormonen spelen een grote rol bij de regulatie van de lichaamstemperatuur. Hormonale schommelingen kunnen de interne thermostaat ontregelen, waardoor je lichaam denkt dat het moet afkoelen en je gaat zweten. Bekende hormonale oorzaken van nachtzweten zijn:

• Menopauze en overgang: Nachtelijk zweten bij vrouwen komt vaak door een daling in oestrogeen en progesteron, hierdoor kunnen ze ook opvliegers ervaren. 
• Menstruatie: Hormonale fluctuaties voor en tijdens de menstruatie kunnen nachtzweten veroorzaken.
• Zwangerschap: Een verhoogde stofwisseling, betere doorbloeding en hormonale veranderingen kunnen leiden tot zweten tijdens slaap.
• Puberteit: Tijdens de puberteit verandert de hormoonhuishouding, wat kan zorgen voor meer transpiratie, zowel overdag als ‘s nachts.
• Schildklierproblemen: Een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie) kan nachtelijk zweten, gewichtsverlies en hartkloppingen veroorzaken.
• Testosterontekort bij mannen: Een verlaagde testosteronspiegel kan bij mannen leiden tot nachtzweten.

4. Infecties en ziekten

Sommige infecties en onderliggende aandoeningen kunnen zweten tijdens slaap veroorzaken. Bekende oorzaken zijn:

• Koorts door griep, verkoudheid of longontsteking
• Tuberculose (tbc)
• HIV of andere virale infecties
• De ziekte van Lyme
• Kanker (zoals leukemie of lymfomen, die vaak gepaard gaan met onverklaarbaar gewichtsverlies)
• Slaapapneu, waarbij ademstilstanden ‘s nachts zorgen voor stressreacties in het lichaam
• Hyperhidrosis, een aandoening waarbij je lichaam chronisch overmatig transpireert
• Diabetes, waarbij een lage bloedsuikerspiegel kan leiden tot nachtelijk zweten
• Hart- en vaatziekten

5. Medicatie en genotsmiddelen

Sommige medicijnen kunnen nachtzweten als bijwerking hebben, waaronder:

• Antidepressiva
• Prednison en andere corticosteroïden
• Ritalin
• Koortsverlagende medicijnen zoals paracetamol en aspirine
• Viagra

Daarnaast kunnen alcohol, cafeïne, nicotine en drugs als XTC, heroïne of cannabis nachtzweten veroorzaken of verergeren.

Wat kun je doen tegen nachtzweten?

Er zijn verschillende manieren om nachtzweten te verminderen:

• Pas je slaapomgeving aan: Zorg voor een koele slaapkamer (16-18°C), gebruik ademend beddengoed en slaap in katoenen nachtkleding.
• Vermijd uitlokkende voedingsmiddelen: Pittig eten, alcohol en cafeïne kunnen nachtzweten verergeren.
• Beheer stress: Ontspanningsoefeningen, yoga en mindfulness kunnen helpen om stressgerelateerd nachtzweten te verminderen.
• Regelmatig bewegen: Sporten helpt bij het reguleren van hormonen en het verminderen van stress, maar sport niet te laat op de avond.
• Drink voldoende water: Goede hydratatie helpt je lichaamstemperatuur stabiel te houden.
• Overweeg medische behandeling: Als een onderliggende aandoening de oorzaak is, kan een arts je helpen met een gerichte behandeling.

Wanneer moet je een arts raadplegen?

Nachtzweten is meestal onschuldig, maar in sommige gevallen kan het een teken zijn van een onderliggend probleem. Neem contact op met een arts als je last hebt van:

• Aanhoudend of extreem zweten zonder duidelijke oorzaak
• Onverklaarbaar gewichtsverlies
• Koorts en aanhoudende vermoeidheid
• Nachtzweten in combinatie met andere verontrustende symptomen

Een arts kan aanvullende tests uitvoeren en beoordelen of verdere medische behandeling nodig is.

Conclusie

Zweten tijdens slaap en zweten tijdens het slapen kunnen verschillende oorzaken hebben, variërend van een te warme slaapomgeving tot hormonale schommelingen en medische aandoeningen. Gelukkig zijn er tal van oplossingen om dit probleem te verminderen. Door je slaapomgeving te optimaliseren, stress te verminderen en op je voeding en leefstijl te letten, kun je de kans op nachtzweten aanzienlijk verkleinen. Heb je ernstige of aanhoudende klachten? Aarzel dan niet om een arts te raadplegen.

Lees ook: ik kan niet slapen en hoe val je snel in slaap? Om erachter te komen wat de oorzaken zijn en hoe je de slaap weer kunt hervatten als je niet kunt slapen of bezweet wakker bent geworden.